Από την αρχαία σούβλα μέχρι τη μοντέρνα πίτα με γύρο το τυλιχτό σουβλάκι είναι ίσως το πιο αγαπημένο και αναγνωρίσιμο ελληνικό φαγητό. Η πίτα ”αγκαλιάζει” τον γύρο, τις πατάτες, την ντομάτα, το κρεμμύδι και το τζατζίκι και δίνει ένα γευστικό αποτέλεσμα το οποίο έχει γίνει σύμβολο της ελληνικής κουζίνας και πρεσβευτής της σε όλο τον κόσμο.
Πώς προέκυψε αυτό το εμβληματικό πιάτο;
Η ιστορία του τυλιχτού είναι μια συναρπαστική διαδρομή που ενώνει την αρχαιότητα, τη Μικρά Ασία και τη μεταπολεμική Ελλάδα.
Η τέχνη του να ψήνεις κρέας στη σούβλα είναι πανάρχαια. Οι αρχαίοι Έλληνες χρησιμοποιούσαν τον ὀβελόν, μια μεταλλική ράβδο πάνω στην οποία περνούσαν κομμάτια κρέατος.
Από εκεί προήλθε και η λέξη “σουβλάκι”, δηλαδή το μικρό κρέας της σούβλας. Ήδη από τον Όμηρο αναφέρονται σκηνές με ψήσιμο κρέατος στη φωτιά μια συνήθεια που επιβίωσε στους αιώνες, από τα ορεινά χωριά μέχρι τα πανηγύρια της σύγχρονης Ελλάδας.
Το μεγάλο άλμα έγινε στις αρχές του 20ού αιώνα, μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή (1922).
Οι πρόσφυγες που εγκαταστάθηκαν σε πόλεις όπως η Αθήνα, η Θεσσαλονίκη και ο Πειραιάς, έφεραν μαζί τους νέες γεύσεις, όπως το κεμπάπ, τον γύρο (από τον τουρκικό doner) και την ιδέα του τυλιχτού ψωμιού γεμάτου με κρέας και μπαχαρικά.
Το “τυλιχτό σουβλάκι” όπως το ξέρουμε σήμερα!!
Η σύγχρονη μορφή του τυλιχτού, πίτα με γύρο, πατάτες, ντομάτα, κρεμμύδι και τζατζίκι καθιερώθηκε γύρω στη δεκαετία του 1950-60.
Η Αθήνα της ανοικοδόμησης γέμισε μικρά σουβλατζίδικα που πρόσφεραν φαγητό του δρόμου για εργάτες και φοιτητές. Η πατάτα προστέθηκε για να “γεμίζει το στομάχι”, ενώ το τζατζίκι έγινε η σάλτσα σήμα κατατεθέν, με βάση το γιαούρτι, το αγγούρι και το σκόρδο.
Έτσι, από τη φωτιά και τη σούβλα των αρχαίων, περάσαμε στο πιο ολοκληρωμένο street food της νεότερης Ελλάδας.
Σήμερα, το σουβλάκι είναι παγκόσμιος πρεσβευτής της ελληνικής κουζίνας.
Από το Σίδνεϊ μέχρι τη Νέα Υόρκη, κάθε ελληνική κοινότητα έχει το δικό της σουβλατζίδικο. Έτσι και στην Ελλάδα κάθε περιοχή κρατά τη δική της εκδοχή: Στην Αθήνα το ονομάζουν “καλαμάκι” ή “τυλιχτό”!! Στην Θεσσαλονική το ονομάζουν σαντουιτς ενώ στην Κρήτη το λένε γυρόπιτα.
Comments are closed.