Χαλούμι

Το χαλούμι είναι ένα ημίσκληρο λευκό τυρί το οποίο προέρχεται από την Κύπρο. Το σχήμα του είναι ορθογώνιο ή ημικύκλιο. Το χαλούμι απαντάται στην Κύπρο από τα παλιά τα χρόνια και πιο συγκεκριμένα από τον 16^ο αιώνα και το έτος 1556.

Από τις αρχές του 19^ο αιώνα το χαλούμι κυριάρχησε στην Κύπρο σαν το πιο γνωστό τυρί που παραγόταν. Σήμερα διατίθεται σε περισσότερες από 30 χώρες και είναι Π.Ο.Π. (Προστατευόμενη Ονομασία Προέλευσης) ‘’ΧΑΛΟΥΜΙ (HALOUMI) και ‘’HELLIM’’. Την ονομασία ‘’HELLIM’’ την παίρνει από την τουρκοκυπριακή κοινότητα.

Το 2018 έχασε το εμπορικό του σήμα στη Βρετανία

Τύποι χαλουμιού

Το χαλούμι διατίθεται σε δύο τύπους: φρέσκο και ώριμο.

Το φρέσκο είναι προϊόν που παράγεται από τυρόπηγμα που προέρχεται από την πήξη του γάλακτος με πυτιά. Ψήνεται και του δίδεται το χαρακτηριστικό του σχήμα το οποίο είναι είτε ορθογώνιο είτε ημικύκλιο. Το χρώμα του είναι λευκό και κιτρινωπό. Είναι ημίσκληρο, ελαστικό και κόβεται εύκολα σε φέτες. Η γεύση του είναι αλμυρή και πικάντικη, ενώ η οσμή του χαρακτηρίζεται από το έντονο άρωμα του δυόσμου αλλά και τη μυρωδιά του γάλακτος.  

Στο ώριμο ακολουθείτε η ίδια διαδικασία που γίνεται και στο φρέσκο με τη διαφορά ότι εδώ αφήνεται να ωριμάσει σε άλμη. Το χρώμα του είναι λευκό και κιτρινωπό. Είναι ημίσκληρο αλλά λιγότερο ελαστικό. Είναι πολύ αλμυρό και με πικάντικη γεύση. Έχει άρωμα και γεύση δυόσμου ενώ οσμίζεσαι την έντονη μυρωδιά του γάλακτος.

Υπάρχει και ένας τρίτος τύπος χαλουμιού το οποίο είναι με χαμηλά λιπαρά. Παρασκευάζεται κυρίως με αγελαδινό γάλα και λιγότερη ποσότητα πρόβειου και κατσικίσιου. Είναι μειωμένο κατά 30% σε λιπαρά.

Παραγωγή του χαλουμιού

Οι πρώτες ύλες που χρησιμοποιούμε για να παράγουμε ένα χαλούμι είναι:

• Φρέσκο πρόβειο ή κατσικίσιο γάλα. Πολλές φορές γίνεται ανάμειξη πρόβειου με κατσικίσιου γάλακτος ενώ κάποιοι αναμειγνύουν και αγελαδινό, πάντα όμως σε μικρότερη ποσότητα διότι δεν επιτρέπεται.
• Πυτιά (εξαιρουμένης της πυτιάς που προέρχεται από το στομάχι των χοίρων).
• Φρέσκα ή αποξηραμένα φύλλα δυόσμου.

Το γάλα πρέπει να είναι παστεριωμένο ή να έχει θερμανθεί σε θερμοκρασία πέραν των 65°C

Τα φρέσκα χαλούμια παραμένουν από μία έως τρεις μέρες στο γάλα και στη συνέχεια συσκευάζονται αεροστεγώς ή διατίθενται χύμα σε δοχεία με άλμη νερού. Το φρέσκο χαλούμι μέχρι να διατηρείτε σε θερμοκρασίες κάτω των 7°C.

Τα ώριμα χαλούμια θα παραμείνουν σε άλμη νερού για 40 μέρες σε θερμοκρασία 15-20°C για να υποστούν ωρίμανση και μετά να συσκευαστούν αεροστεγώς ή να διατεθούν χύμα σε δοχεία με άλμη νερού. Το ώριμο χαλούμι διατηρείται σε άλμη, σε δροσερό μέρος.

Μαγειρική αξιοποίηση του χαλουμιού

Από την στιγμή που το χαλούμι μπορεί να καταναλωθεί καθ΄ όλη τη διάρκεια της ημέρας (πρωινό, μεσημεριανό, βραδινό ), έχει πολλούς τρόπους για να αξιοποιηθεί.  

• Μπορεί να ψηθεί στο τηγάνι, να δοθεί και να συνοδεύσει λαχανικά.
• Μπορεί να ψηθεί στα κάρβουνα και να συνοδεύσει σαλάτες φρέσκες ή λαχανικά σχάρας.
• Στα κάρβουνα μαζί με κυπριακή πίτα
• Μπορεί να τριφτή και να χρησιμοποιηθεί σε μακαρόνια.
• Μπορεί να γίνει πίτα (η γνωστή χαλουμωτή)
• Σαν γέμιση σε ραβιόλια
• Ψιλοκομμένο πάνω από την παραδοσιακή σούπα των Κυπρίων, των τραχανά.
• Σε σαλάτα είτε σε ωμή μορφή είτε σε μορφή κρουτόν.