Μαστίχα

 Η μαστίχα ή μαστίχι είναι μια φυσική αρωματική ρητίνη που βγαίνει από τον κορμό του μαστιχόδεντρου. Το μαστιχόδεντρο είναι ένας αειθαλής θάμνος όπου ζει περίπου 100 χρόνια. Αρχίζει να δίνει ρητίνη στο 5^ο έτος της ηλικίας του και από το 15^ο έτος παράγει από 60 έως και 250 γραμμάρια. Η μέση παραγωγή ανά δέντρο είναι 150 γραμμάρια.

Αν και σπάνια, ένα μεγάλο δέντρο μπορεί να δώσει έως και 400 γραμμάρια ρητίνης μέσα σε ένα χρόνο

Το χρώμα της ρητίνης είναι ημιδιαφανές στην αρχή ενώ όσο παλιώνει αποκτά ένα κιτρινωπό και αδιαφανές χρώμα.

Η ιστορία της μαστίχας

Σύμφωνα με την παράδοση της Χίου, τα μαστιχόδεντρα άρχισαν να δακρύζουν όταν μαρτύρησε ο Άγιος Ισίδωρος από τους Ρωμαίους το 250μ.Χ.

Η καλλιέργεια του φυτού χρονολογείται από τον 3^ο αιώνα αν και απολίθωμα φύλλου μαστιχόδεντρου είχε ηλικία 6 εκατομμυρίων χρόνων.

Η καλλιέργεια της μαστίχας

Παρόλο που έχουν γίνει πολλές προσπάθειες να καλλιεργηθεί ο μαστιχοφόρος σχοίνος και σε άλλες περιοχές της Ελλάδας, αυτό δεν κατέστη δυνατό. Μόνο στη Νότια Χίο ευδοκιμεί το μαστιχόδεντρο, όπου σύμφωνα με κάποιες θεωρίες αυτό οφείλεται στο εύκρατο κλίμα της περιοχής, στο ασβεστολιθικό έδαφος και στα υποθαλάσσια ηφαίστεια.

Η τιμή της μαστίχας είναι αρκετά υψηλή. Αυτό οφείλεται στην μικρή παραγωγή ρητίνης αλλά και στη δύσκολη και επίπονη διαδικασία προετοιμασίας και συγκομιδής.

Οι διαδικασίες που ακολουθούνται έως και ότου μας δώσει το δέντρο την πολύτιμη ρητίνη του είναι οι εξής:

Αρχικά γίνεται ένα επιφανειακό όργωμα σε όλο το χωράφι και στη συνέχεια κλαδεύονται τα δέντρα. Αυτή η δουλειά ξεκινάει το χειμώνα. Τον Ιούνιο καθαρίζεται σχολαστικά το έδαφος γύρω από κάθε δέντρο. Στη συνέχεια στρώνεται κοσκινισμένο ασπρόχωμα όπου και πιέζεται καλά στο έδαφος ώστε να δημιουργηθεί μία λεία επιφάνεια. Εκεί θα πέσουν τα δάκρυα της μαστίχας όπου και θα στερεοποιηθούν. Το ασπρόχωμα είναι ένα αδρανές υλικό το οποίο δεν επηρεάζει της φυσικές και χημικές ιδιότητες της μαστίχας.

Αν δεν στρωθεί το ασπρόχωμα, τότε η μαστίχα σκουραίνει και χάνει την εμπορική της αξία. Η συγκεκριμένη μαστίχα ονομάζεται μαυρομάστιχο

Για να ξεκινήσει το δέντρο να παράγει μαστίχα θα πρέπει πρώτα να τραυματιστεί ο φλοιός του. Αυτή η διαδικασία ονομάζεται ‘’κέντημα’’ και πραγματοποιείται με ειδικά εργαλεία όπου κάνουν τομές 10-15 εκατοστών και βάθους 2-3 εκατοστών. Το κέντημα ξεκινά τις πρώτες πρωινές ώρες, γίνεται μία φορά την εβδομάδα και διαρκεί για 6 με 8 εβδομάδες. Οι τομές που γίνονται στο δέντρο ποικίλουν ανάλογα με την ηλικία του.

Αφότου γίνει αυτή η διαδικασία, η μαστίχα πέφτει στο ασπρόχωμα όπου και μένει εκεί για 15 με 30 μέρες (ανάλογα τις καιρικές συνθήκες) μέχρι και να στερεοποιηθεί.

Αφότου ολοκληρωθεί η διαδικασία, ξεκινάει σε άλλο σημείο του δέντρου καινούργιο κέντημα διάρκειας πάλι 6-8 εβδομάδων.

Συλλογή μαστίχας

Η συλλογή μαστίχας ξεκινάει τον Αύγουστου. Πρώτα συλλέγεται η χοντρή μαστίχα από το έδαφος και στη συνέχεια η μαστίχα που έχει κολλήσει στον κορμό του δέντρου. Η υπόλοιπη μαστίχα μαζεύεται με σκούπες.

Το δεύτερο μάζεμα γίνεται στα μέσα Σεπτεμβρίου. Τότε συλλέγεται η ψιλή μαστίχα, πάλι από τον κορμό και το έδαφος.

Το ειδικό εργαλείο που χρησιμοποιείται για το μάζεμα ονομάζεται ‘’τιμητήρι’’.

Καθάρισμα μαστίχας

Η μαστίχα μετά την συλλογή της αποθηκεύεται σε ξύλινα κιβώτια όπου και μένει εκεί για να καθαριστεί τον χειμώνα. Το καθάρισμα της είναι σχολαστικό και επίπονο καθώς πλένεται και καθαρίζεται μία-μία σταγόνα.

Προϊόντα μαστίχας

Την μαστίχα την βρίσκουμε στο εμπόριο σε πολλές μορφές.

Έχουμε λοιπόν την χοντρή και την μέτρια μαστίχα οι οποίες χρησιμοποιούνται στην μαγειρική, στην ζαχαροπλαστική και στην ποτοποιία. Επίσης βοηθούν και στην υγειινή του στόματος καθώς σύμφωνα με επιστημονικές έρευνες, έχει αντιμικροβιακή και αντιφλεγμονώδη δράση.

Μαστίχα επίσης υπάρχει σε σκόνη, σε τσίχλα και σε χάπια. Άλλα προιόντα από μαστίχα είναι το μαστιχέλαιο, το λικέρ μαστίχας, αναψυκτικό μαστίχας, οδοντόκρεμα και σαπούνι με μαστίχα.